Bu minyatürdeki vezirler şu anda II. Bayezid’in damadı ya da ileriki dönemler için potansiyel damad adayı vezirlerdir. Çünkü II. Bayezid’in ailesine baktığımızda oldukça geniş bir ailesi olduğunu görüyoruz.

Bilebildiğimiz kadar 8 erkek evladı ve 12’de kızı vardı. Ancak II. Bayezid’in aile hayatı da bir o kadar dramatiktir. Oğlanlarından 5’i Şehzade Abdullah, Şehinşah, Alemşah, Mehmed ve Mahmud daha kendisi hayatta iken vefat ettiler.

Hayatta kalan oğlanlar ise yaşlandığı ve yataklara düştüğü zaman taht kavgasına girdiler. Kızlarını ise mantık evliliği yaptırdı. O kadar mantıklı ve akıllıca evlendirdi ki; daha şehzade iken bu kızlarını devlet kademesinde görev alan özellikle de Kapukulu ocağından yetişmiş ağalar ile evlendirdi. Mesela kızlarından üçünü Yeniçeri Ağalığı yapmış kimseler ile evlendirdi.

Bu açıdan tahta çıktığı zaman Anadolu Beylerbeyi olan Sinan Paşa, II. Bayezid’in kızı Ayşe sultan ile evli idi. Sinan Paşa, Ayşe Sultan ile II. Bayezid daha Amasya’Da şehzade iken evlenmişti (1480). Az evvel Yeniçeri Ağası idi. böylece Kapukulu askerleri ve Yeniçeriler arasında tanınan sevilen ve karizmatik bir komutandı. II. Bayezid’in İstanbul’a gelip tahta cülus etmesinde Sinan Paşa çok önemli roller üstlendi. 1504’de öldü. Çağatay Uluçay Ayşe Sultan’ın dul kaldığını söylüyor.

Yaptığım araştırma ve İdris-i Bitlisi’deki kayda göre Ayşe Sultan dul kalmamış, II. Bayezid onu ta Amasya’dan tanıdığı Kapıağası Yakup Paşa ile evlendirmiş ve damadını Rumeli Beylerbeyi yapmıştır. Diğer kızlarını da Yeniçeri Ağası Rüstem ve Kasım ile evlendirerek askerin kendisine olan sadakat ve bağlılığını temin etme yoluna gitmiştir. Denilebilir ki;II. Bayezid Mayıs 1481’de tahta cülus etmesini kızlarına ve damatlarına bağlıdır (

Ancak II. Bayezid’in aile hayatının dramatik olduğunu söylemiştik. Mesela kendisi hayatta iken 1510’da ölen oğlu Alemşah’ın halleri ve annesi Gülruh’un bu durumu düzeltmeye çalışması tam bir aile trajedisidir. II. Bayezid’in oğlu Alemşah, eğlence ve zevkü ü sefaya son derece düşkün bir şehzadedir. Dahası ayyaşlık derecesinde içer.

II. Bayezid’in eşi ve Alemşah’ın annesi Gülruh Sultan oğlunun bu durumunu II. Bayezid’e söyler. Bayezid de annesini şehzadenin yanına gönderir ve onun bu kötü alışkanlıklardan kurtarmasını söyler. Gülruh Sultan tam bir sene boyunca oğlu Alemşah’ı içkiden bu kadar aşırı derecede zevk ü sefadan kurtarmak için mücadele eder. Hatta Alemşah halka zulüm dahi yapmaya başlamıştır.

Meydanlarda sarhoş gezip yakaladıklarını temmuz ağustos sıcağında aç susuz bağlamaya başlamışlardır. Daha sonra bu durumu değiştiremediği için II. Bayezid’de bir mektup yazar ve oğlu Alemşah’ın içinde bulunduğu halleri ve onu bu kötü alışkalıklara kimin alıştırdığını bir bir yazar. Bu mektup o kadar duygusal ve dramatik sahneler içerir ki, okuyanın yüreklerini burkar.

Gülruh Sultan, II. Bayezid’e yalvararak bu duruma müdahele etmesini oğlunun alkolden kurtarılmasını ve onu yoldan çıkartan lalasının yanından uzaklaştırılıp oğlunu terbiye etmesi için “ iyi bir müslüman” göndermesini ister. Velhasıl mektup uzundur. Merak edenler Çağatay Uluçay’ın yayınladığı bu mektubu okuyabilirler.

Diğer kızlarını mantık evliliği yaptırdığı için çok azı mutlu olmuştur sonu aşk ile bitmemiştir. Bu mutsuz evliliklerden birisi de Sofu Lakablı Fatma Sultan’ın Davut Paşa’nın oğlu Mustafa Paşa ile olan evliliğidir.

Yine Çağatay Uluçay’ın yayınladığı mektuplardan anladığımıza göre Fatma Sultan babası II. Bayezid’e yazdığı mektuplarda içine düştüğü acı durumu bir bir anlatmaktadır. Davut Paşa’nın oğlu Mustafa Paşa, çok çapkın birisidir. Bu çapkınlığı da kadınlarla düşüp kalkmasından değil, genç delikanlı oğlanlar ile düşüp kalkmasından ötürü cinsi sapıklığı ile alakalıdır.

Fatma Sultan babasına yazdığı mektupta kocası ile evlendiği bir yıldır bir saat bile gülmediğini, adeta dul avrat gibi ortada kaldığını yazmaktadır. Fatma Sultan yazdığ bu mektularda kedisinin çaresiz gözü yaşlı kafir elinde tutsak kalmış gibi olduğunu, buna sabredecek gücünün kalmadığını “ vallah ve billah ve tallah” kalmadığını söylemektedir.

Dahası öyle bir hale düştüm ki, kocam beni köpek yerine koymaz. Elin oğlanlarıni zulün ile atasından alır. İşi gücü oğlan derdindedir diye yazar.Fatma Sultan bir gün bile gülmediğinden başka bu vakte kadar kederinden bir kaftanını bir hil’atını giymediğini de yazar. Fatma Sultan yazdığı metuplarda onu yoldan çıkartanların da ismini verir ve buna müdahale etmesini ister. Buna göre Mustafa Paşa’yı yoldan çıkartanlar Kethüdası Davut’tur.

Bir diğeri de Elmalı Kadısı Seydi Mahmud’dur.

Mektup uzundur ve yaptıkları ahlaksızlıklrı bir bir anlatır. II. Bayezid Mustafa Paşa’ya nasihatçi yollar ve bu sapıklıkları bırakmasını ister. Ancak huylu huyundan vaz geçmez. Bir süre sonra ne hikmetse Mustafa Paşa “ kazara bir av sırasında ölür”