TALÂK
Talâk, sözlükte serbest olmaktır. İstilahta nikâh d-
ĝümünü çözmektir. Nikâh düğümünü çözen kocaya mutallik
(boşayan), kadına da mutallaka (boşanan) denir.
Talâk, sarih ve kinaye olmak üzere ikiye ayrılır.

Sarih talâk, boşamadan başka bir manaya gelmeyen
sözdür. Bu da üc kelimedir. Talâk, firak ve serah'dır. Bu keli.
melerin manasını bilen kimse, zevcesi hakkinda kullanırsa
niyet etmese de boşanır.

Her lisanda talâk manasinı açıkca
ifade eden "boşama" kelimesi gibi kelimeler yine sarihdir.
Kinaye ise, boşama manasında açık olmayıp o manaya
geldiği gibi başka manaya da gelendir.

(Enti haliyyetün) "sen
benden halisin", "bettetün" (aramız kesiktir) "bainün" (ayrısın),
"hablüki ala ğaribiki" (yularin omuzundadır), yani serbestsin,
çünkü boŞsun. "A'zibī" (benden uzaklaş), "Ağribi" (benden garip
ol) gibi kelimeler kinaî kelimelerdir.

Kinayeye gelen bir kelime kullanan kimsenin, gayesi
zevcesini boşamak ise, boşanır. Yoksa bosanmaz. Meselâ bir
kimse "a'zibi" (benden uzaklaş) derse, gayesi, seni boşadım ise
zevcesi boşanır. Yoksa, ben senden kizdım onun icin benden
uzaklas, manasını kast ediyorsa boşanmaz.

Ne talâk zihar için, ne de zihar talâk icin kinave olmaz.
Bunun icin birisi: "Enti aleyye kezahri ümmi" (sen benim için
anamın sirti gibisin) dese, zihar etmiş olur. İlerde acıklanacagi
gibi ziharda bulunan kimsenin keffaret vermesi gerekir.

Bir kimse, "enti aleyye haramün" (sen bana haramsin)
derse, talâkı (boşamayı) kast ederse boşanır. Ziharı, yani sen
benim anamin sirti gibi haramsin diye kast ederse zihar olur."Enti ke ümmi" (sen benim anam gibisin), kelimesi ise talak için kinayedir
Kinayede niyetin, sözün başından Sonuna kadar devam
etmesi icabeder. Sözün başında veya sonunda niyet olmazsa
boşama sayilmaz.

Konuşabilen kimsenin boşamaya işaret etrmesi fuzulidir.
Talâk sayimaz. Fakat konuşamayan dilsiz kimsenin işareti talak
sayilir. Birisi, "tallaktü zevceti" (hanimimı boşadım) cümlesini
yazar, boşamak için niyet getirmezse manasıZ kalir. Yoksa,boşanir.

Hanimini boşayan kimsenin ne dediğini bilmesi ve ira-
desi yerinde iken boşamayı ifade eden sözÜ söylemesi gerekir,bunun için birisi uykuda iken "hanimimı bosadım" dese bir şey icap etmez.

Birisi latife olsun diye zevcesine hitaben "seni boşadım"
dese, boşanir. Çünkü talâk'ın sakası olmaz. Resülüllah (S.A.V.)
buyuruyor:Uç şey vardır ki ciddileri de ciddi, sakaları da ciddi sayılır.

Talâk, nikâh ve ric'at" (kadını bir veya iki talâk ile boşadıktan sonra tekrar nikâh altına geri almak)'tir.Talâk kelimesinin manasını bilmeyen bir kimse kullanirsa talâk vaki olmaz. Meselâ Arapça bilmeyen ve talâkın neyi ifade ettiğini bilmeyen bir kimse karısına "Entı talikun" dese karısı boşanmaz.

Silah tehdidiyle birisine zevcesini boşatmak muteber değildir. Ancak kendisinin de boşanmak arzusunda olduğuna dair bir delil varsa, o zaman vaki olur. Meselâ: Silah tehdidiyle biri-
sinden bir talâk söylenmesi istendiği halde, üç talâk söylerse, üç talâkı vaki olur. Boşatmak için zor kullanan kimsenin kuvvetli olması gerekir.

Yoksa zor kullanacak bir durumda olmayan kimsenin tehdidi neticesinde talâk vaki olursa muteberdir.
Bilerek sarhoşluk veren bir şeyi içip sarhoş olan kimsenin talâkı, vaki olur. Fakat birşeyin serbet olduğunu zannederek içip sarhoş olur ve haniminı boşarsa, boşanmaz.

Birisi, "tallaktüki" (seni boşadim) deyip bir veya iki veya üç talak kast ederse, kast ettiği kadar vaki olur. Bir talAk
talâk ile seni Birisi, deyip boşadım dese bir talâk vaki olur.seni boşadım, seni boşadım, seni boşadım"uç defa tekrar ederek bu kelimeleri söylerken ara verirse üc talåk gider. Yoksa, gayesi te'kid ise bir talâk gider. Gaye, ayrı
ayrı talâk ise üç talâk gider.

Birisi, "birden üçe kadar benden boşsun" dese Beğeviye göre her üç talâk da gider. Cumhura göre ise iki talâk vaki olur.Henüz kendisiyle cinsi mukarenette bulunmamiş zevce-
sine "sen boşsun" diye bir defa söylerse boşanir.

lddeli olmadığından ric'at etmek de mümkün değildir. Yalniz zevc'i ahere
varmadan tekrar onunla evlenmesi caizdir. Fakat bu sefer üc talâk'a değil, iki talâk'a sahiptir.Boşanma işini zevceye tevdi etmek caizdir. Zevcesi kendini boşamak isterse tehir etmeden boşar. Tehir ettiği takdirde kendisine verilen yetki elinden gider ve artik kendini boşayamaz.

Zevcesini boşayıp boşamadığı hususunda tereddüt eden kimsenin talâkı vaki sayilmaz. Sayı hususunda böyle bir tereddüd olursa azı kabül edilir.Birisi, "seni boşadım" deyip bir veya iki veya üç parmağiyla işaret ederse parmağın değeri yoktur." Ne kadar niyet etmiş ise o kadar vaki olur.