Osmanlı Devletindeki bazı isyanların sebebleri

Osmanlı Devletindeki bazı isyanların ciddi manada tedbirsizlik ve göz yummadan dolayı ortaya çıktığını görüyoruz. Merkezi otoritenin bu yapılanmanın farkında olması ve dahası tedirgin etmeden hayatını devam ettirsin düşüncesi işin sonunda kendini kanlı bir ayaklanma olarak gösteriyor. Bu isyanlardan biri ve Sadrazam Hadım Ali Paşa [ Bugün yaygın olarak Atik Ali Paşa olarak bilinir]'nın şehid olması ile sonuçlanan 1511'deki Şah Kulu İsyanı'dır.

Şah Kulu ya da Şeytan Kulu olarak ortaya çıkan isyanın yapılanması 1500'lerde 2. Bayezid döneminde başlar. Hasan Halife ve oğlu Şah Kulu Antalya Teke'deki Yalınlu Köyü yakınlarında bir mağrada oturur ve çesitli ayinler yapardı. Bir süre sonra bu mağrada ciddi bir mürid toplantısı yapılmaya başlandı. Devletten rahatsızlık duyanların da etrafında toplanması ile Şah Kulu insan gücünü artırdı. Dahası Osmanlı bunları takibe almıştı. İranla bağlantılı olduklarını çok iyi biliyordu. Ayrıca öğretileri de köken olarak sünni olmaktan ve bir din olmaktan çok uzaktı. Şah Kulu kendini ilk başlarda mehdi ve sonra da peygamber olarak tanıttı. İşin garip tarafı 2. Bayezid her yıl Şah Kulu'na kendine dua etsin diye 7-8 bin akce sadaka yollar idi. Babalarının bu öğrentisinin farkında olup sadaka göndermesinden midir bilinmez İran'ın propagandası yolu ile 2. Bayezid'in oğlu Şehzade Ahmed ve Şehinşah Kızılbaşlara sempati duyar. Ahmed'den olan torunu Murad ise sempati duymak bir yana sünniliği bırakıp kızılbaş olur. Bu duruma karşı çıkan birtek Selim vardır. Onu da devlet erkanı sevmez. Muhtemelen İran onun devlet erkanı tarafından sevilmediğini bilip babası ile arasını açmak için bir plan yapar. Selim'in Sancağına bağlı yerlere saldırır. Selim buna karşılık verir ve bazı kaleleri de alır. İran hemen İstanbula bir elçi yollar ve Selim'in kendilerine saldırdığını ve haksız olarak bazı kaleleri aldığını söyler.

2. Bayezid, Selim'e çok kızar. Onu azarlar ve kalelerin geri verilmesini ister. Bu sırada tarihler 1511'i gösteriyordur. Ortaya bir söylenti çıkar. Bayezid ölmüş devlet ise padisahsız kalmıştır. Şah Kulu isyan etme için dogru vaktin geldiğine inanır ve öteden beri göz yumulan bu yapılanma isyan eder. Şah Kulu ise bu isyan arifesinde kendini Allah olarak tanıtır. İnanmayanların imansız olduğuna inananların ise öldüğü vakit ahirette kendisi ile olacağına dahası o müridini tanıyacağı için direk cennete gideceğini söyler. Müritler adeta büyülenmiştir ve isyan ederler. Padişahın ölmediğini ögrenirler ancak inanmazlar. Veziriazam Ali Paşa Şah Kulu ile yapılan savaşta şehit olur. Muharebede ilk şehit olan veziriazam da odur. Şah Kulu'nun akıbeti meçhul öldüğü ya da kaçtığı sanıloyor. Ama bu isyan Selim'in ne olursa olsun iktidarı alması için ikna edici oluyor.

Önceki ve Sonraki Yazılar
YAZIYA YORUM KAT
UYARI: Dikkat! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen Üye/Üyeler’e aittir.