En düşük emekli aylığı, 14.468 lira olarak saptandı. Bir önceli yıla göre artış yüzde 15,75 dir. 2024 yılında enflasyon yüzde 44,38 olarak gerçekleşti. Emekliler bir önceli yıla göre, yüzde 28,63 oranında satınalma gücü kaybına uğradılar. Neden?
Her toplumun emekliye ayırabileceği belli bir fon vardır. Bu fon, 4 çalışan bir emekliye bakacak şekilde hesaplanmıştır.
Türkiyeye bakalım:
-Çalışan sayısı 32 milyon 970 bin kişi dir.
-Emekli sayısı 16 milyon 400 bin kişi.
Bu rakamlara göre 2 kişi çalışıyor bir emekliye bakıyor. 4 çalışan bir emekliye bakar kuralı bozulmuş. Ancak, ekonomi bozulanı enflasyon ile düzeltiyor.
Asgari ücret 22.104 lira olarak saptandı. Ekonomik kurala göre, 4 kişi 88.416 lira katma değer yaratacak ve emekli bir asgari ücret tutarında maaş alacak.
Ülkemizde, 2 çalışan bir emekliye baktığına göre, 2 kişinin asgari ücreti toplamı 44.208 liradır. Bu katma değerin 4 de biri, emekli başına ayrılabilecek maksimum fon olarak karşımıza çıkıyor. O da 11.052 liradır.
Emekliye ödenen asgari tutar ile, ekonominin ayırdığı fon arasındaki fark enflasyon yaratacaktır. Bu rakam, 14.468-11.0520= 3.416 tl dir. Ayrılması gerken fondan emekli başına verilen ilave 3.416 lira talep yaratacak ve enflasyona neden olacaktır.
Mutlak dakamlara göre ilave talebin hesabı şudur.
3.416 x 16 milyon= 54 milyar 656 milyar liradır.
Devlet bütçesi açık veriyor. Devlet bu kadar parayı nereden bulacak? Bulamayacak. Para basacak. Sonuç enflasyon.
Sonuç;
Ekonominin emekliye ayıracağı fon sınırlı. Emekli sayısı arttıkça, emekli başına düşen miktar azalıyor. Sorun emekli sayısının artmasından kaynaklanıyor. Gelecek yıl sorun daha da derinleşecek. Emekli sistemi reform bekliyor.
Şinasi Kara
