Nisbi olarak küçük ve çok etnik-dinsel yapılı olan Avrupa için Amerika kıtasının keşfi ve buradaki kıymetli madenlerin Avrupa’ya transferi, Avrupa’da hareketlenmelere yol açmıştır. 1700’lü yıllar dünya, ama daha çok batı açısından; bir taraftan ekonomik, bir taraftan teknik (buluşlar), bir taraftan da sosyal alanlarda (rönesans ve reform-aydınlanma çağı) değişimin sıradan insanın hayatına yansıdığı dönem olmuştur. Bu dönem uzun mücadelelerin bir sonucu olarak monarşik ve oligarşik yönetimlerin sonlandığı dönemdir. Bütün bu elbette reformların hayata pozitif yansımaları olmuştur. Sıradan insanın hayatını etkileyen ekonominin ilkeleri de bu dönemde oluşmaya başlamıştır.
İslam ekonomisi bakımından bu dönemde böyle bir hareketliliğin olduğu söylenemez. Geçmişi 19. Yüzyılın sonlarına kadar götürülebilirse de akademik ilginin dominant olduğu dönem 1970’li yıllara kadar götürülebilir. İslam ekonomisinin çekirdeğini oluşturan bu nesil, ekonomi ve İslam Hukuku okumuş kişilerden oluşuyordu. Ekonomik değerlendirme yapabilmek için gerekli olan şey yani... Zira ekonomi bilip İslam hukuku bilmeden konunun islami çerçeveye oturtulması mümkün gözükmemektedir. Tersi için de öyle... Zira mevcut ekonomik koşullar ve terminolojiye hakimiyet olmadan verilen fetvaların sosyal hayatta karşılığını bulmak mümkün olmaz. Nitekim geçmiş dönemlerde verilen hükümler ekonomik olayları açıklamaya yeterli gelmemiştir.
Uluslararası I. İslam Ekonomisi Konferansı (1976)-Cidde bu dönemde düzenlenmiştir. Teorileşmenin başlangıcının bu konferansla başladığı söylenebilir. Zira konuyla ilgili çalışanlar ilk defa bu konferansla bir araya gelmiştir. Bu konferans dünyada İslam ekonomisine olan ilgiyi artmış ve kurumsallaşma dönemi başlamıştır. Araştırma merkezleri kurulmuştur. Üniversitelerde anabilim dalları kurulmaya başlanmıştır. İslami banka ve finans da bu dönemin ürünüdür. Akademisyenler batı literatüründen de yararlanarak ekonomi anlayışını güncellemişlerdir. Ömer Chapra, Sıddıki… gibi isimler bu dönemde yetişmiştir. Bizde de Sabahattin ZAİM bu dönemin öncülerindendir.
