Dr. İlhami PEKTAŞ
DÜNYADA ve TÜRKİYEDE TEKNOPARKLAR
Dünyada teknopark faaliyetleri 1951 yılında Silikon Vadisi-Stanford Araştırma Parkı ile başlamıştır. Silikon Vadisinin başarısı ve yükselişi, Amerika ve Avrupa’da 1970’li yıllarda teknopark faaliyetlerinin yayılmasına ve artmasına yol açmış, 70’lerin sonuna doğru bu hareketlilik Japonya’ya ulaşmıştır. Bugün dünyada 1000’e yakın teknopark bulunmaktadır. Bu sayı inkübasyon merkezleriyle birlikte 4000’e ulaşmaktadır.
Teknoparkların %83’ü kar amacı gütmeyen yapılardır. %62’si bünyesinde kuluçka birimi barındırmakta, %70’i kamu yatırımı ile kurulmuş, % 73’ü arsa kiralayarak kendini idame ettirmektedir. Teknokent firmalarının %26’sı bilişim teknolojilerinde, % 20’si bioteknolojide, %19’u elektronik, %8’i çevre, % 6’sı ileri malzeme, % 5’i kimya, % 9’u tarım ve % 7’si diğer sektörlerde faaliyet göstermektedir.
Gelinen noktada, aralarında Apple, Google, Facebook, HP, Cisco ve Tesla gibi şirketlerin bulunduğu Silikon Vadisi, 2016 yılı itibarıyla toplam değeri 1 trilyon doları bulan 30 bin firmaya ve 1.5 milyon çalışana ev sahipliği yapıyor
Türkiye’de ise 56 teknokentte, 4 bin 916 firma faaliyetlerini yürütüyor. Teknopark firmalarında çalışan personel sayısı da 47 bin 525’e ulaşmış durumda. 27 bin 749 projenin tamamlandığı teknokentlerde, 8 bin 316 proje üzerinde ise çalışmalar devam ediyor.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre, faaliyette olan 56 teknokentteki firmaların gerçekleştirdiği toplam ürün ve hizmet satışı 57.8 milyar lira civarında. Teknokent firmalarının sektörel dağılımına bakıldığında, yüzde 37 pay ile yazılım sektörünün açık ara birinci olduğu görülüyor. Yüzde 17 pay ile bilgisayar ve iletişim teknolojilerinin ikinci, yüzde 8 pay ile elektroniğin ise en çok faaliyette bulunulan üçüncü sektör olduğu dikkati çekiyor.