Tefsir nedir? Tefsir ilmi ile ilgili bilinmesi gereken kavramlar

Tefsir ne demektir?
Yüce kitabımız Kuran-ı Kerim'in anlam ve hükümlerini detaylı bir şekilde açıklayan ilim dalına tefsir denilir. Tarih boyunca yapılan iki önemli tefsir çeşidi olan ''Dirayet Tefsiri ve Rivayet Tefsiri'' konularını ele alalım.

Rivayet Tefsiri nedir?
Kuran-ı Kerim'in bazı ayetlerini, diğer bazı ayetler ile tefsir etme şeklidir. Peygamberimizin sözleri ve ashabın sözleri ile tefsir etme şeklindeki tefsirlere denilir.

Dirayet Tefsiri nedir?
Akli yorumlarla yapılan bu tefsirlere rey tefsiri ismi de verilmektedir. Rey Kuran ve Sünnette doğrudan hükmü bulunmayan meseleye dair kıyas yolu dahil genel prensiplere göre hüküm çıkarmaktır. 

Bu iki önemli tefsir çeşidi dışında bulunan diğer tefsir çeşitleri nelerdir?

Lügati Tefsirler: Kuran-ı Kerim'i sadece dil açısından açıklayan tefsirler.
Fıkhı Tefsirler: Kuran-ı Kerim'in hükümlerini bildiren tefsirler.
Tarihi Tefsirler: Kuran-ı Kerim'i tarihi yönden araştırarak ele alan tefsirler.
Konulu Tefsirler: Herhangi bir konu hakkında Kuran'da hangi sure de olursa olsun, bir araya getirip derinlemesine araştırma yapan tefsirler.
Bu tefsir çeşitlerine ek olarak Tasavvufi, İlmi ve Sosyal tefsirleri not etmiş olalım.

Tefsir ilmi ile ilgili diğer önemli kavramlar nelerdir?

Aksam'ul Kuran: Kuran-ı Kerim de ki yeminlerdir.
Esbabu'n Nüzul: Kuran-ı Kerim de bulunan ayetlerin inişine neden olan olaylar, gelişmeler ve şartlara denilir.
Garibu'l Kuran: Garib kelimesi ''yabancı, anlaşılmaktan uzak ve kapalı'' manasına gelmektedir. Kuran-ı Kerim'in bilinmeyen, anlaşılmayan kısımlarını ele alan ilimdir.
El-Hurufu'l Mukata: Kuran-ı Kerim'de bir manada kullanılmayan, harf ve harfler grubudur. Kuran'da 29 surenin başında geçmektedir.
İ'cazu'l Kuran: İcaz sözlük manası olarak ''aciz bırakmak'' anlamına gelmektedir. Bir şeyin benzerini yapmaktan başkalarını aciz bırakan şeye mucize denilir.
Kuran Tercümeleri(Mealleri): Kuran'ın 121 dilde tercüme edildiği ifade edilmektedir.
Kıraat İmamları: Mütevatir kabul edilen 10 kıraat imamı
1- Ebu Abdurrahman Nafi
2- Abdullah İbn Kesir
3- Ebu Amr El-Basri
4- Ebubekir Asım
5- Abdullah İbn Amir
6- Hamze b.Habib ez-Zeyyat
7- Ali b.Hamza el-Kısai
8- Halef b.Hişşam el-Bezzari
9- Ebu Cafer el-Mahzumi
10- Ebu Muhammed Yakubel Basri
Nasih: Kronolojik olarak önce inen ayetin veya ayetlerin hükmünü kaldırdığı söylenen ayetlerdir.
Mensuh: Kuran'da sonradan indirilen ayet veya ayetlerle hükmü kalkan ayetlere denilir.
Mubhematul Kuran: Kuran'da kimi veya neyi karşıladığı bilinmeyen kapalı olan ismi işaretler, zamirler, cims isimler, belirsiz kelimeler mübhemattır.
Muhkem: Manalarında kapalılık olmayan ve kolayca anlaşılabilen ayetlere denilir.
Muşkilu'l Kuran: Okuyucuya zıt ve çelişik gibi görünen ayetlere muşkil, bu ayetleri telif etmeyi amaçlayan Kuran ilmidir. 
Müteşabih: Neyi kasdettiği belli olmayan, yoruma, te'vile açık ayetlere müteşabih ayet denir.
Nesh: Şer'i bir hükmün, daha sonra gelen şer'i bir delil ile kaldırılmasıdır.
Vücüh ve Nezair: Kuran'da bir kelimenin bir çok manada kullanılmasına ''vücuh'' aynı manada kullanılmasına da ''nezair'' denilir.