NİCE HAS ÖZELLİKLERİYLE İNSAN!!!
Facebook'ta OMÜ İlahiyat Fakültesi emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Mustafa Zeki TERZİ Hocamızın paylaşımlarından bu kelimeleri kopyalayıp yazı konusu yaptığımı öncelikle belirteyim. Böyle bir paylaşımda bulunarak buradaki yazıyı yazmama vesile olan Hocamıza öncelikle teşekkür ederim.
İnsanoğlu bedensel olduğu gibi ruhsal âlemde de benzersiz yaratıldığını aşağıya alınan kelimelerden bellidir. Ben biraz o kelimeler üzerinde kafa yormaya çalışacağım. Öncelikle şunu ifade edeyim. Yılların öğretmeni olarak bizim de acizane bir tecrübemiz var. Akademik kariyeriniz yoktur diye hiç kimse söylediklerimizi yabana atmasın. Tecrübe, "yazarak elde edilen kariyerden" daha önde olduğunu söyleyebilirim. Tecrübeli insanların söz ve tavsiyelerini itibare alalım, zira o sözleri söylemenin altında büyük emek vardır, zorluk vardır, acı-tatlı yaşanmışlıklar vardır, hayatın kendisi vardır.
Bu girişten sonra hocanın oaylaşımına bakalım:
Daha başka nice özelliklerinin yanında İNSANOĞLU;
DÜŞÜNMESİ (TEFEKKÜR),
AKLETMESİ (TEAKKUL), ÖĞRENMESİ (TEALLÜM), ANLAMASI (TEFEHHÜM)
DUYMASI/HİSSETMESİ (TEHASSÜS),
KONUŞMASI (TEKELLÜM), GELİŞMESİ/OLGUNLAŞMASI (TEKEMMÜL) ve
ACELE ETMEMESİ (TEENNÎ) ...gibi özellikleriyle öne çıkmaktadır.
T harfiyle başlayan TEFE’UL kalıbında birkaç ıstılâhî kelime/ terim/kavram daha paylaşayım istedim.
Tenezzül (seviyeyi aşağıya çekmek). Bu kelimeyi günlük dilimizde kullanırız. Onun yardımına tenezzülüm yok mesela.
Tekebbür (Kendini büyük görmek, kibirlenmek, böbürlenmek). Bu kelimeye de yabancı değiliz. Bunu da kullanıyoruz.
Tecessüs (Merak etmek, araştırmak).
Teemmül (Düşünmek)Sözlükte “araştırmak, dikkatle bakmak” anlamındaki cess kökünden türeyen tecessüs “gözetlemek, bir haberi araştırmak, iyice öğrenmek” demektir. Ahlâk terimi olarak bir kimsenin özel durumunu merak edip öğrenmek için onun bilgisi ve rızası dışında gizlice araştırma yapmayı ifade eder.
Tefessüh (Bozulmak). Fesh etmek. Başkan toplantıyı fesh etti. Fesh kelimesinin tefeuul babı tefessüh sanırsam.
Temennî (Arzu etmek, dilemek, istemek). Bu kelimeyi de çok kullanırız. Başarılı olmanı temenni ederim...gibi.
Tereddüd (Şüphelenmek)
Teşebbüs (Başlamak, girişmek)
Teşahhus (Kişileştirmek) Türkçe'de kullandığımız şahıs kelimesinin türevi.
Temellük (Mülk edinmek, sahiplenmek).
Tebeddül( Değiştirmek)
Tecemmü’ (Bir araya getirmek, toplamak).
Bu kelimeler yoğun anlam taşıyor.
Benim bu yazıya mukabil yaptığım yorumda " Gençler bu kelimeleri bilmez, bu kelimeleri kullanarak bir şey anlatsanız kaç kişi anlar? Önemli olan anlaşılır bir dil kullanmamtır" demiştim. Buna mukabil, Profesör TERZİ hem bana hem de kelimelerle ilgili yorumunda şöyle diyor.
"İnsanı yücelten temel unsurlardan birisi onun kültürünü zenginleştiren kelime ve kavramlardır.Bu kelime, terim ve kavramları atarsanız geriye hiçbir şey kalmaz. Üzülerek belirtmeliyim ki, günümüz gençleri çok az sayıda kelimelerle konuşuyor".
Güzel anlatıyor hocamız. Lâkin bu ve benzeri kelimelerle yapılan anlatımlardan yüzde kaçımız anlıyoruz? Son zamanlarda kültürel jenerasyona uğradık. Yani kuşaklar arasında büyük kopukluk var. Özellikle ingilizce kelimeler ve isimler her tarafımızı sarmış durumda. Otelllerin isimleri, iş yerleri, yemek menü isimleri, kafeteryalar, ...vs hep yabancı isimler. Bilim ve teknoloji ile ilgili kavramlar apayrı bir jenerasyon. Yakın tarihimizin edebiyatı bile anlaşılmıyor gençler tarafından. M. Kemal Atatürk'ün Gençliğe Hitabesi'ni kaç kişi anlıyor mesela.Örneğin:
"Ey Türk gençliği! Birinci vazifen; Türk istiklalini, Türk cumhuriyetini, ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir." Bu cümleyi lise son sınıf öğrencilerine açıklayın desek, kaç kişi açıklayabilir? Ya da; Fuzuli den bir kaside;
Beni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı
Felekler yandı âhımdan murâdım şem'i yanmaz mı
Kamu bîmârına cânân deva-yı derd eder ihsan
Niçün kılmaz bana derman beni bîmar sanmaz mı
Şeb-i hicran yanar cânım döker kan çeşm-i giryânım
Uyarır halkı efgânım kara bahtım uyanmaz mı
Bu beyitleri kaç kişimiz anlıyor ve yorumlayabiliyoruz? Maalesef verilecek cevap doyurucu değil. Dil geçmiş ve gelecek arasında kurulan en muhkem köprüdür. Tarihimizden gelen kültürümüzden koparıldığımız zaman millet olmaktan çıkarız. Ne korkunç bir durum.
İyisiyle, kötüsüyle mirasımıza sahip çıkacak nesilleri yetiştirmek, önce "dine," sonra da "dile" bağlıdır.
Biz bu manada başarılı olamadık maalesef. Dini okulları çoğalmasıyla, diyanetin bütçesini artırmakla, hamasete yönelik siyaset izlemekle, başkanların evanesinin altına lüks araçlar kiralayarak çekilmesiyle, cami gorevlillerinin maaşlarını artırmakla, devletin kurumlarının başına yandaşları yerleştirmekle, tarikatları artırarak ve şeyhlerinin itibarını artırarak olmuyor demek ki bu işler !!!
Nasrettin Hoca gibi ,"kaybolan iğneyi yanlış adreste arıyoruz" galiba.
Son zamanlarda İmam - Hatiplere giden öğrenci sayısında azalmaların vuku bulması, deist ve ateist gençlerin sayısında her geçen gün artışın olması, esrar ve eroin kullanıcıların artması, genç nesillerimize sahip çıkılmaması, işsizliğin artması, paraya ve mala verilen değerin insana verilmemesi, siyasi yöneticilere olan güvenin azalması, gençlerin kendi vatanında geleceğe yönelik plân kuramaması, tarihimiz ve kültür yapımız her geçen gün dejerasyona uğraması...gibi nedenlerle neslimiz elden gidiyor. Haberimiz yok bile.
Değerli Prof. TERZİ Hocamız doğru söylüyor da, bu olup bitenleri "göz ardı ediyor' sanırım. Ülkenin yönetimini her vesile ile taltif ediyorsak, yönetime ardına kadar destek veriyorsak, zuhur eden sonuçlardan da sorumlu olduğumuzun farkında olmalıyız.
Her olumsuz tabloya rağmen Ali İmran Suresi'nin şu Ayet-i Kerimesi'ni hatırlayalım.
139﴿ Gevşeklik göstermeyin, üzülmeyin; eğer inanmışsanız şüphesiz en üstün olan sizsiniz.
Netice olarak M. Akif ERSOY'un şu mısraları ile sözlerimi hitameye erdireyim diyorum. Merhum Akif " Bu Vatan Bağlayacaktır" adlı şiirinin son mısralarında söyle diyor.
Hüsrâna rıza verme çalış azmi bırakma
Kendin yanacaksan bile, evlâdını yakma
Sâhipsiz olan memleketin batması haktır
Sen sâhip olursan bu vatan batmayacaktır.
Ayrıca bugün "el yevmul cuma" dır. Cuma Suresi'nin 9. Ayet-i Kerimesi'nde Cenab-ı Hak; - Ey inananlar! Cuma günü namaz için çağrıldığı(nız) zaman, Allah'ı anmaya koşun, alışverişi bırakın. Eğer bilirseniz, bu sizin için daha hayırlıdır. Buyurmaktadır. Bu vesile ile hayırlı cumalar dilerim.
13.09.2024.