Osmanlı Devleti'nin uyguladığı Gılman Sistemi ya da en çok bilinen ismi ile Devşirme sistemine daha çok duygusal olarak yaklaşıldığı için pek çok sefer dönem, gelenek ve siyasi şartlar göz önünde bulundurmaksızın üzerinde bircok defa hatalı yorumlar yapılır. Şüphesiz bu uygulamayı Fatih getirmedi ancak onun Saray Okulu "Enderun" artık bir ekol olduğu için daha 2. Bayezid devrinde burada yetişenler devleti sahiplenir oldular.
Devşirme Sistemi ile Osmanlı ve Fatih'e yapılan en büyük haksızlık şüphesiz bu oluşumun Türkleri ve Türklüğü ikinci plana attığı ve hatta sükuta erdirdiğidir. Ancak dönem kaynaklari ve devlet makinası ciddi manada okunduğunda bu tartışmaların ne kadar yersiz olduğu görülür.
Buradaki sayfa da Kemalpasazade'nin Tevarih-i Al-i Osman 1. Defteridir. Kemalpasazade Osmanli Devletinin kurulusunu Osman Gaziyi anlatmadan once devleti guclu hale getiren bazi kurum ve gereklileklerden bahseder. Burada da Gılman Sisteminden ovgüyle bahseder ve kendine göre gerekliliğini anlatır. Buna göre Önceki Devletlerlerden Abbasiler ve Harzemsahlari ornek vererek bunlarin yikilma sebebini hukumdara ortak kosan kimlerin zuhuruna baglar. Ancak bu sisteme gore mutlak guc padisah olacagindan hic kimse sultanla bas edemeyecek ve dahasi otoritesi sarsilmayacaktir.
Altini cizdigim cumledeki gibi Kemalpasazade bu durumu " Meydan-i Saltanatta cevelan etmege mecal bulmaya" seklinde ozetlemektedir.
İbn Kemal, Tevarih-i Al-i Osman 1.Defter, Haz. Serafettin Turan, Ankara;1991,sa.28