KÂR ZARAR HESABI
Bir işletme kurulmadan evvel geniş bir araştırma yapılmalıdır. Öncelikle ;ne üzerine iş kuralım, o işle ilgili halihazırda neler var, toplum ihtiyacı var mı, iş yeri nerede kurulmalıdır, alt yapı çalışmaları ve maliyetinin hesaplanması, resmi prosetürü nedir, en önemlisi de böyle bir işletmenin kâr-zarar hesabı konusunda bir öngörülülük yapılmslıdır. Bunlar yapılmadan yapılacak işler hayır getirmez.
Hayatımızın her aşamasında kâr -zarar hesabı vardır aslında. Yanlış anlaşılmaya sebep olmak istemem ama; dinimizde de sevap-günah ilişkisi vardır. Yaptığımız amellerin derecesini, haram, mekruh, meşru, mübah, caiz, vacip, helal çerçevesinden değerlendiriliyor. Tabiri caizse burada da kâr-zarar hesabı vardır. Bu ölçüler manevi dünyamızın kârını zararını ortaya koyarken, öbürü de maddi plândaki kârımızı ve zararımızı ortaya koymaktadır. Kur'an-ı Kerim'de "Habidat Eğmaluhum" tabiri vardır. Yapılan amellerin boşa gitmesi anlamına geliyor. Allah Teâlâ amelleri boşa gidenlerden eylemesin.
Düyada geçinmek için yaptığımız türlü türlü işler vardır.Yaptığımız işlerden büyük kazançlar elde ediyor olabiliriz de. Elimizde olmayan sebeplerle o servetimiz elimizden gidebilir. Bizden kaynaklanmayan bir durum varsa sorumlu değiliz. Bir imtihan dünyasıdır yaa! Veren Allah Teâlâ şükrünü bilmezsek elimizden de alabilir.
Ben asıl sözü getirmek istediğim nokta şudur: Bir iş yapmaya kalkmadan önce; bu iş bana ne kazandıracak, emeğimin karşılığını bu işten alabilecek miyim sorusunu kendime sormalıyım. Olumlu cevap soruma karşılık buluyorsam o işe koyulmalıyım, helalinden daha kazançlı bir iş varsa, elin işi de olsa ona yönelmeliyim.
Memlekette babadan, dededen kalan topraklar vardır. Toprağın üzerinde çayır vardır. Çayırı biçip kurutup satsam emeğimin beşte birini alamıyorum. Soru şu; ben ne yapmalıyım? Başka işe yönelsem mi, yoksa dedelerimizin ruhu huzur bulsun diye otunu biçmeli miyim? El cevap; başka işe yönelmelisin. Seni bekleyen evlatlar var, torunlar var, fakirler var, yardım kuruluşları var. Onlara yardım etmen için, geçimini rahat sağlaman için emeğini karşılayacak işler yapmalısın kardeşim. Cenab-ı Hak bize emanet olarak verdiği emeğimizi boşa harcayacak kadar zengin değiliz. Ekonomik ve çevre şartlarına baktığımda bizim Tonya'da yapılan en zararlı iş, çayırı kesip kurutma işidir. Onun dışında meşru ne iş yaparsan yap kârlı olursun. Kıyamette ömrünü nerede harcadın, emeğini nerede hangi işle için hullandın diye de sorulacaktır.
Memlekette besicilik yap, tarlaları fındık dik, şeker fasülyesi üretmeye çalış, arıcılıkla uğraş, kızılağaç dik, seracılık yap. Tarlaların otlarını hayvanların yayılması için kullan. Mutlaka kâra geçeceksin. Yoksa zahmetin, emeğinin çoğu boşa gidecektir. Burada yaşayanlar biraz hesap kitap yapsalar bana hak vereceklerdir.
Özellikle Doğu Karadeniz Bölgesi'nde kadınlarımıza ağır işler yaptırılmaktadır. Son zamanlarda bu işlerde azalma olsa da. Önceleri bir kadın iki senede bir, bir çocuk doğuracak, ahırda 5-10 tane inek sağacak besliyrcek, ev işleri yapacak, en az erkek kadar bağ bahçe işlerinde çalışacak en ağır iş olan yük taşıma işlerini yapacak. Yıllardır bizim analarımız, bacılarımız, teyze ve ninelerimiz bu işleri yapmışlardır Şimdi de eskisi kadar olmasa bile buna benzer işler kadınlarımıza yaptırılmaktadır. İslam'a göre de diğer semavi dinlerde de bu uygulamalara "zülüm" diye tarif etmektedir.
Diğer yandan; dünyada bilim ve teknoloji hızla gelişmekte ve değişmektedir. Teknolojik gelişmelere ayak uyduramayan toplumlar yavaş gelişir. Gelişen toplumların sömürgesi haline gelinmektedir. Bu durum aileler için de geçerlidir. Kazma, kürek,orak, tırpan, keser, hızar, çekiç murç, balta ... gibi aletlerle hâlâ iş yapıyorsanız siz emeğinizin karşılığını alamaz, fakirlik kategorisinde yer alırsınız ancak.
İlkel yöntemlerden hızlı bir şekilde uzaklaşmalı, modern tarım ve hayvancılığa geçilmeli, kâr - zarar hesabı yapılmalı, emeğimizi boşa harcamamalıyız. Dünya ve ahiret işlerimizde yaptıklarımız boşa gitmesin inşallah. Rızkımızı "fenteşiruu fil erdi, vebteğu min fedlillah" yani; "yeryüzüne dağılın, Rabbimizin size vermiş olduğu rızıkları arayın" ayet-i Kerimesi çerçevesinde arayalım. Helaldan en kazançlı işlere yönelelim, en sevaplı amelleri tercih edelim inşallah. Selam ve Dua ile...
Başöğretmen
M.Cemal Tomar
14.08.2023