Doğuştan köylü çocuğu olduğum için, doğa beni cezbediyor. İnsan yaşlandıkça, çocukluk dönemindeki hatıraları canlanıyor. Hafta sonları, Kemerburgaz Ormanındaki eve gitmek, alışkanlık haline geldi. Nostalji yaratıyor.
Her zaman ki, gibi giderken yemek için bir şeyler almak lazım. Nasıl olsa aynı şeyleri aldığım için fiyatlara bakmıyorum. Faturanın totalına bakıyorum. Bu haftaki fatura toplamı, geçen haftanın yüzde 30 unu aşmış. Demek ki, yumurta-kıyma ve peynirin fiyatı yüzde 30 daha artmış. Belli ki fiyatlar günlük artıyor.
Fiyat artışını açıklayan formulü, bundan 100 yıl önce İrving Fisher (1867-1947) adına bir ekonomist saptamış idi. Formül PQ=MV dir.
Formülde (P= fiyatları, Q=Mal ve Hizmetleri, M= Para Miktarını, V=Paranın Dolaşım Hızını) gösteriyor.
Formüle göre, Para Miktarı M artar ise, doğrudan P = Fiyatlar artıyor.
Çünkü, mal ve hizmet üretimini artırmak çok zor. Yüzde 5 büyüme dediğimiz zaman ülke bayram ediyor. Büyüme oranındaki artış, aslında üretilen mal ve hizmetlerdeki artış olarak mana taşıyor.
Neden, hükümet para miktarını artırıyor?
Nedeni belli, Bütçe açık veriyor. Bütçe giderlerini karşılamak için, toplanan vergiler yetmiyor. Para basarak, emekli ve memur maaşları ödeniyor. Devletin başka giderleri de var. Öde-öde bitmiyor.
Sonuç, karşımıza fiyat artışı olarak çıkıyor.
Bu durum sürdürülemez. Çünkü, enflasyonun da bir sınırı var. Her şeyin limiti vardır kuralı, ekonomi için de geçerli. Fiyatlar, satınalma gücünü aşınca, üretilen ürün satılamıyor.
Fiyat artış limitine ilişkin, ekonomik sonuç Arjantinde yaşandı. Yumurta fiyatları sürekli artıyordu. Belli bir yüksekliğe gelince vatandaş, yumurta satın alamadı. Yumurtalar satılmayınca, yumurta çiftlikleri zarar etmeye başladılar. Bir süre sonra, iflas ettiler. İflaslar, zincirleme boyuta ulaşınca, kriz tüm ekonomiyi sardı.
Benzer durum, Türkiyede gerçekleşiyor. Bir an önce, enflasyona çare bulmamız gerekiyor.