Bir görüşmemizde Alman öğretmene şunu sormuştum:
"Sizin öğrenciler, Alman klasiklerini ve eski şiirleri ilk yazıldığı şekliyle orijinal parçalarından rahatça okuyup anlayabiliyorlar mı?"
Aldığım cevap beni hayli şaşırtmış ve aramızdaki farkı açıkça ortaya koymuştu:
"Elbette anlarlar, Anlamazlarsa zaten sınıf geçemez, okuldan mezun olamazlar" diyerek ilave etmişti:
*"Bizde aydın olmak; geçmiş tarihimizi ve eski edebiyatımızı bilmek demektir."*
Anladım ki, bizdeki aydın anlayışı ile batıdaki aydın anlayışı arasında dağlar kadar fark var.
Bizde "aydın" olmak; "Avrupalı olmak" anlamına geliyor ama görüyorsunuz ki Avrupa'da aydın olmak; "Tarihini bilmek, mazisine sahip çıkmak, ecdadının şiirlerine ve edebiyatına vakıf olmak ve bunları anlamak" demek oluyor.
Yakın geçmişimizde; tahsilli, bilgili, kültürlü olanlara "münevver" denirdi. Münevver, "nur"dan türetilmiş bir kelime olduğu için kendisi nurlu, aydınlık, ışık sahibi anlamına geldiği gibi, çevresini nurlandıran, etrafına ışık saçan ve başkalarını aydınlatan anlamına da geliyor.
Ne zaman ki, "münevver" kelimesini Arapça diye beğenmeyip öztürkçe modasına uyarak batılı olacağız diye onu "aydın" yaptık, işte o zaman dibe batmaya başladık.
Ne tam batılı aydın olabildik ne de gerçek münevver kalabildik!
Merhum Cemil Meriç: "Kamus namustur" diye boşuna söylememiş! O, "din"den önce kamus yani "dil" gelir, diyordu.
Öyle ya, dini öğrenmek için öncelikle dili bilmek gerekmiyor mu?
Herkesin ortak zeminde buluştuğu, dede ile torunun aynı dili konuştuğu ve toplumun aynı anlamda, aynı duyguları paylaştığı müşterek bir dil; bizi tarih ve kültürümüzle tanıştıracak, edebiyatımızla barıştıracak ve millet olarak bizi birbirimizle kaynaştıracak yegane değerdir.
İşte o zaman; Milletimizin münevveri, Batılının aydınını geride bırakacak hüviyete kavuşacaktır.