Allâh izin verirse demenin fâzîleti

Yüce Rabb'imiz Kehf Sûresi"nin 23-24’üncü âyetlerinde: “Hiçbir konuda ben bunu mutlaka yarın yapacağım deme ! Ancak ;
Allâh dilerse yapacağım de.
Unutduğun zaman Rabb'ini an ve 
de ki; umulur ki, Rabb'im beni bundan daha yakın doğruya erişdirir.” buyurmuştur.
Kureyşliler, Peygamber Efendimize rûh, Ashab-ı Kehf ve Zülkarneyn hakkında sormuşlardı
Peygamber Efendimiz de: “Yarın gelin, size bu sorduklarınızı bildireyim” buyurmuş.Fakat İnşâ-Allâh dememişdi.
Bu sebeple Efendimize günlerce vahîy gelmediği rivâyet edilir.
Çok üzülmüşdü.Bunun üzerine yukarıdaki âyet-i kerîmeler inmişdir.(Begavî, Kurtubi, İbn Kesir, Şevkânî Tefsirleri).
Cenâb-ı Hakk, bu ayet-i kerîmelerde 
Peygamber Efendimize ve onun şahsında bütün insânlığa konuşma adâbını öğretmekdedir.Hayâtımızın her safhâsında kendimizde bir varlık ve güç görüp konuşurken ;
“Allâh izin verirse, İnşâ-Allâh, Allâh kısmet ederse” gibi ifadeler kullanmalıyız.Çünkü ; 
Allâh dilemez ve izin vermezse biz hiçbir şey yapamayız. Onun için âyet-i kerîmede : 
“Allah dilemedikçe siz bir şey dileyemezsiniz.” buyrulmuşdur.
(İnsân Sûresi76/30) Yâni Allâh’ın dilemesi ve izni olmadan bizim bir şey yapmamız şöyle dursun, dileyemeyiz bile...! Zira; 
bize dileme duygusunu veren de, yapma gücünü verende Allâh’dır.
Hem “yarın şu işi yapacağım” diyen kimse; yarına çıkmadan ölebilir, kimsenin yarın yaşayacağı hususunda garantisi yoktur.Yahut her hangi bir sebepten dolayı o işi yapamayabilir, bu durumda yalancı konumuna düşebilir. Yalancılık ise çok çirkin bir şeydir.Konuyla ilgili İsmail Hakkı Bursevî Hazretlerinin “Rûhu’l-Beyân” isimli tefsirinde anlatdığı latîf hikâye de şöyledir:
Yolculuk yapmakta olan birine:
“-Nereye gidiyorsun” diye sorarlar ? Adam:
“- Eşek almak için Künâse’ye gidiyorum” der.
(Künâse Kûfe’de bir yer ismi). Ona:
“- İnşâ-Allâh de” derler. Adam:
“- Cânım niye inşâ-Allâh diyeyim, işte paralar cebimde, merkep de hâzır...! Künâse’de, gidip alıp geleceğim ” der. Fakat Künâse’ye varmadan yolda parası çalınır, istediğini alamadan geri döner.
Cum'a bayrâmınızı tebrîk eder, iki cihân sâadeti dilerim. Kalın sağlıcakla...!
Hâk.Yusuf Zabun