Sindirim sistemi bakterileri ve mayalar tarafından üretilen ve yellenme denilen olaya neden olan bağırsak gazları, kişileri oldukça rahatsız eden bir problemdir. Ses ve kötü kokunun eşlik ettiği ve anüse baskı yapan bu gaz durumu, şişkinliğin getirdiği rahatsızlık ve toplumsal utanca neden olur.

Gaz öyle ya da böyle herkes tarafından yaşanmış bir durumdur. Toplum içinde sıkılmaya yol açan bu problem temelde mide ve bağırsakta kimyasal gazların birikmesi sonucu ortaya çıkan bir sindirim durumudur. Gazın birikmesi ile dolgunluk ve şişkinlik, karın ağrısı artar. Gaz ya rektum-bağırsak yoluyla vücuttan çıkar ya da ağız yolu ile (geğirme) vücudu terk eder.

Aslında çok doğal olan bu durum kişiler için aşırı sıkıntılı olabilir. Sağlıksız yeme alışkanlıkları, düzensiz bağırsak hareketleri, huzursuz bağırsak sendromu ya da laktoz toleranssızlığı olanlarda görülmesi çok olasıdır.

Ortalama bir insanın rektum ya da ağız yoluyla günde en az 4 kere gaz çıkardığı düşünülür. Aslında gaz çıkarmak bir sağlık tehdidi değildir ama toplumun tepkisi yüzünden istenmeyen bir durum olarak kabul edilmektedir. Gaz çıkarmanın sorun edilmediği toplumlar yok değildir. Aşırı gazın oluşuma neden olan faktörleri belirlemek tedaviyi kolaylaştıracaktır.

Sindirim sisteminde gazın birikimi iki şekilde meydana gelir. Biri gıdaların çözünmesi esnasında ortaya gaz çıkması ile olurken, diğeri yeme-içme ya da yutkunma esnasında aşırı hava yutması ile olur.

Gaz daha çok oksijen ve azot içerir. Salınan gazda hidrojen, karbondioksit ve hatta metan gazı bulunabilir. Gaz çıkarmak doğal ve biyolojik bir süreçtir. Erkek ve kadınlarda ortak olarak görülmesine rağmen, erkeklerde daha sık görülür. Yaşlı ve çocuklarda sıklıkla oluşur.

Aslında herkes gaz çıkarır. Pek çok zaman gaz çıkaran kişi tarafından bile fark edilmeyecek şekilde kokusuz ve sessizdir. Kötü kokan gazın sorumlusu içeriğinde bulunan kükürdün varlığıdır. Kabızlık geçiren kişilerde gazın şiddetli koku bulundurması olağandır.

Aşırı ve kokulu gaz beslenme alışkanlıkları, yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol edilebilir. Kişide gaza neden olan besinlerin tüketimini aza indirmek, yemek zamanlamalarına dikkat etmek, düzenli ve yeterli uyku, bağırsak hareketlerini düzenleyici egzersizler yapmak sindirime yardımcı olacaktır.

Gaz sorunu yaşayan bir kişide şu belirtiler de bulunuyor olabilir: Karında şişkinlik ve rahatsızlık hissi, aşırı yellenme, geğirme, karın ağrısı.

Gaza neden olan başlıca etkenler ise şöyle sıralanmaktadır:

Hava yutulması, bağırsakta aşırı miktarda bakteri olması, çok fazla lifli besin tüketimi, malt ve özü içeren gıdaların tüketilmesi, sindirim sistemi iltihapları, huzursuz bağırsak sendromu, düzensiz bağırsak hareketleri, kabızlık, hijyenik olmayan yiyecek ve su tüketimi, aşırı yağlı beslenme, karbondioksit içeren gıdaların çok tüketimi, fazla kükürt içeren gıdaların tüketimi.

Aşırı gaz sorunun en önemli tedavisi beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesidir. Bazı meyve ve sebzeleri kesmek, süt ürünlerini daha az tüketmek gerekebilir. Aşırı yağlı bir beslenme düzeni varsa terk edilmelidir. Aşırı protein ve aşırı karbonhidrat tüketmekte gaz sorununun bir sebebi olabilir.

Gaz problemlerini çözebilmek için fasulye, lahana türleri, karnabahar, brokoli, mayalı ürünler ve peynir azaltılmalı, gazlı içecekler tüketilmemelidir. Yüksek karbonhidrat içeren yulaf ve patates daha az tüketilmelidir. Pirinç, muz, narenciyeler, üzüm, sert peynirler, et, yumurta gaz üretimini arttırabilir. Doymamış yağlar içeren besinlerden kaçınılmalıdır.

Bir seferde çok miktarda değil az ve sık öğünlerle beslenilmeli, yemekler iyice çiğnenmelidir. Aşırı gaza neden olabilecek besinler herkeste farklılık gösterebildiğinden tüketimler izlenmeli ve neyin gaza sebep olduğu bilinmelidir. Buna göre ilgili besinler kesilmelidir.

Sigara, sakız ve emerek şekerleme tüketimi bol miktarda hava yutulmasına sebep olduğundan aşırı gaz oluşumuna birer neden olabilir.

Bağırsakların sağlıklı çalışması ve gaz üretimini azaltması için fiziksel aktivitede bulunmak önemlidir. Çok hareketli insanların sindirim problemleri nadiren görülür. Sindirim problemi olmaması ise aşırı gaz üretilmemesiyle sonuçlanır.

GAZ SORUNUNU GİDERECEK ÇÖZÜMLER

* Bir bardak ılık su içinde bir tutam şeytantersi, bir tutam kaya tuzu ve yarım tatlı kaşığı toz zencefil karıştırılarak yemeklerden sonra içilir.

* Yemeklerden sonra limon suyunda bekletilmiş taze zencefilden bir dilim yenilir.

* 1 tatlı kaşığı bal ile bir çay kaşığı dereotu tohumu karıştırılarak yemeklerden sonra içilir.

* 1 çay kaşığı kakule tohumu, 1 tatlı kaşığı toz zencefil ve 1 tatlı kaşığı tatlı toz kırmızıbiber karıştırılarak yarım çay kaşığı yemeklerden birer saat sonra bir bardak su yardımı ile içilir.

* Yemeklerden sonra bir tutam taze nane çiğnenir.

* Nane çayı içmek ya da bir bardak suya damlatılan iki damla nane yağı gaz sorununu hafifletecektir.
* Yemeklerden sonra anason ya da rezene çayı içilebilir ya da tohumları çiğnenebilir.

* 10 gram taze fesleğen suyu ve 10 gram toz zencefil karıştırılarak hurma yardımı ile minik haplar yapılır. Sabah aç karnına birer adet içilir.

* Gaz sorununda, özellikle gazlı bebeklerde Hindistan cevizi yağı ile karna masaj yapmak etkili bir yöntemdir.

* Bir bardak suyun içine yarım limon suyu ve bir tutam karbonat ekleyerek kabartılır ve içilir.

* Bir çay kaşığı kereviz tohumu hızlı etki gösterir.

* Papatya çayı sindirim gazlarını giderir ve sindirimi geliştirir.

* Gazı rahatlatmak için çemen otu tohumu ile çay demlenir.

* 1 soğan dilimlenerek 1 bardak su ile 10 dakika kaynatılır ve biraz soğutularak içilir. Hızlı bir çözümdür ancak kötü kokulu oluşu nedeni ile zor içilebilir. İçtikten sonra nane çiğnenerek kötü koku ve tat giderilebilir.