Genetik yatkınlığı olan kişilerde bir buğday proteini olan “gluten” ile ilişkili sistemik bir hastalık olarak görülen Çölyak hastalığı günümüzde hızla artıyor. Buna karşın birçok kişinin ise böyle bir hastalığı olduğundan haberi yok. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Balcalı Hastanesi Çocuk Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Gökhan Tümgör çok sık görülmesine rağmen ülkemizde çoğu kişinin hastalığı olduğunu bilmeden yaşamını devam ettirdiğini dile getirdi.

Türkiye’de okul çocuklarında yapılan bir çalışmada sıklığının 110 çocukta bir olduğuna dikkati çeken Tümgör, ülke nüfusunun yaklaşık 80 milyon olduğu düşünüldüğünde ortalama 700 bin Çölyak hastası olmasının beklendiğinin altını çizdi. Tümgör, “Oysa ülkemizde tanı konulmuş Çölyak hastası sayısı yaklaşık 10-15 bin civarında, Çölyak hastalığı tanısı neden bu kadar az konuluyor bu konunun da ayrı bir soru işareti olarak irdelenmesi gerekir.” dedi.

“Çölyak’ın belirtisi olmayabilir”

Çölyak hastalığı olan kişilerin çok farklı belirtilerle hastaneye başvurabildiğini belirten Prof. Dr. Tümgör, “Çölyak hastalığı her organı tutabiliyor, hastalar doktora tekrarlayan demir eksikliği anemisi, kronik karın ağrısı, ishal, kabızlık, eklem ağrıları, şişlikleri, epilepsi, karaciğer enzim yüksekliği, açıklanamayan infertilite, diş problemleri, saç dökülmesi gibi yakınmalarla başvurabiliyorlar.” diye belirtti.

Küçük çocuklarda ise genellikle Çölyak hastalığının klasik bulguları olduğuna vurgu yapan Tümgör, gelişme geriliği, kronik ishal, kusma, karında şişkinlik, kas güçsüzlüğü ve iştahsızlığın çoğu hastada var olduğunu aynı zamanda bazı hastalıklarla birlikte görülme sıklığının da fazla olabildiğini ayrıca tiroid bezi hastalıkları, çocuklarda şeker hastalığı ve buna benzer diğer bağışık sistemin uyarılması ile gelişen hastalıklarda da Çölyak hastalığının daha sık saptandığına değindi. 

Hastalık tanısı basit bir kan testi ile yapılabiliyor”

Çölyak hastalığının tanısının basit bir kan testi ile konulabilmekte olduğuna işaret eden Tümgör, eğer test sonucu pozitif saptanırsa hastaya üst gastrointestinal sistem endoskopisi yapılması gerektiğini, testin negatif çıkması durumda ise büyük olasılıkla kişinin Çölyak hastası olmayacağını sözlerine ekledi.

Prof. Dr. Tümgör, Çölyak tanısının konulmasının önemli olduğunu, tanı konulup uygun tedavi edildiğinde hastanın yakınmalarının düzeleceğini ve sonradan gelişebilecek sorunların önlenebileceğini dile getirdi.  

“En önemli tedavi diyet”

Çölyak hastalığının günümüzdeki tek tedavisinin katı diyet olduğunun altını çizen Tümgör, sözlerini şöyle sürdürdü: “Diyet gluten içeren gıdaların tüketilmemelidir. Çölyak hastaları için buğday, çavdar ve arpa ve yulaf toksik iken pirinç ve mısır toksik değildir. Çölyak hastalığının günümüzde başka bir tedavisi yoktur. Çölyak için farklı tedavi yöntemleri denediğini söyleyen kişilere itibar edilmemelidir. Çocuklarda diyete başladıktan sonra ishalleri durmakta, karın şişlikleri düzelmekte ve çok hızlı bir şekilde kilo almakta ve boyları uzamaktadır. Çölyak hastalığının yol açtığı tüm belirtiler kaybolmaktadır. Çölyak hastaları kesin tanı konulduğunda ömür boyu diyet yapmalıdırlar. Küçük yaşta Çölyak tanısı konulanlar, şüpheli tanısı olanlar, endoskopi olmadan diyet başlanan çocuklar Çölyak hastalığı açısından 6-7 yaşlarından sonra tekrar değerlendirilebilirler”

Çölyak hastalığına yatkınlığın genetik faktörlerle önemli derecede ilişkili olduğu saptandığına da vurgu yapan Gökhan Tümgör, hastalığın aile içinde birçok kişide görülebildiğini Çölyaklı kişinin birinci derece akrabalarında Çölyak görülme riskinin yaklaşık yüzde 10 olduğunu belirti.

“Tanı konulan hasta sayısı çok az”

Tümgör sözlerini şöyle tamamladı: “Çölyak hastalığı çok sık görülmesine rağmen hâlâ tanı konulan hasta sayısı çok azdır. Bu konunun gerek eğitimlerde gerek medyada daha çok işlenmesi gerekmektedir. Çölyak hastalığı çok yüzlü bir hastalıktır. Her türlü belirti ve bulguya yol açabilmektedir. Çocuğunuzda sebebi bulunamamış bir belirti var ise altta yatan neden Çölyak hastalığı olabilir.” (İLKHA)